जंजिरा किल्ला महाराष्ट्रातील कोकणातील रायगड जवळील मुरुड गावात आहे. जंजिरा हा अरबी शब्द ‘जझिरा’ चा अपभ्रंश आहे, ज्याचा अर्थ बेट आहे. अरबी समुद्रात वसलेला हा असा किल्ला आहे जो शिवाजी, मुघलांपासून इंग्रजांना जिंकता आला नाही. या किल्ल्याची रचना अशी आहे की तो काबीज करण्यासाठी अनेक वेळा हल्ले झाले पण या किल्ल्यात कोणीही प्रवेश करू शकला नाही. 350 वर्ष जुना किल्ला अजिंक्य म्हणूनही ओळखला जातो, ज्याचा शब्दशः अर्थ अजिंक्य असा होतो.
40 फूट उंच भिंतींनी वेढलेला हा किल्ला अरबी समुद्रातील एका बेटावर आहे. हे 15 व्या शतकात अहमदनगर सल्तनतच्या मलिक अंबरच्या देखरेखीखाली बांधले गेले. १५ व्या शतकात राजापुरी (मुरुड-जंजिरा किल्ल्यापासून ४ किमी) येथील janjira fort history मच्छिमारांनी समुद्री चाच्यांपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी एका मोठ्या खडकावर मेढेकोट नावाचा लाकडी किल्ला बांधला. हा किल्ला बांधण्यासाठी मच्छीमारांचे प्रमुख राम पाटील यांनी अहमदनगर सल्तनतच्या निजामशहाकडे परवानगी मागितली होती. Janjira Fort History in Marathi
जंजिरा किल्ला माहिती मराठी (Janjira Fort Information in marathi)
| किल्ल्याचे नाव | मुरुड-जंजिरा किल्ला |
| जिल्हा | रायगड |
| तालुका | मुरुड |
| जवळचे गाव | राजपुरी (राजपुरी गावापासून समुद्रापर्यंत 5 ते 6 किमी अंतरावर |
| किल्ल्याची भिंत | 40 फूट उंच |
| बुरुजांची संख्या | 26 |
| गोलाकार पोर्च किंवा कमानी | 19 |
| नैसर्गिक गोड्या पाण्याचे तलाव | दोन लहान 60 फूट खोल (18 मी) |
महाराष्ट्रातील रायगडला लागून असलेल्या मुरुड समुद्रकिनारी सोमवारी पुण्यातील 13 विद्यार्थ्यांचा बुडून मृत्यू झाला. ज्या ठिकाणी अपघात झाला ते ठिकाण मुरुड-जंजिरा किल्ल्यापासून अगदी जवळ आहे. पर्यटक येथे अनेकदा भेट देण्यासाठी येतात, परंतु किल्ल्याला भेट देण्याच्या गर्दीत अनेक वेळा अपघात घडतात. 350 वर्षांहून अधिक जुन्या असलेल्या या किल्ल्याची अनेक रहस्ये आहेत. जाणून घ्या काय आहे ते रहस्य…22 वर्षात बांधलेले, 22 एकरात पसरलेले, 22 सुरक्षा चौक्याहे 22 वर्षात बांधण्यात आल्याचे सांगितले जाते. हा किल्ला 22 एकरात पसरलेला आहे, आश्चर्यकारक गोष्ट म्हणजे यात 22 सुरक्षा चौक्या आहेत. Historical Places of Maharashtra Murud-Janjira
गोड पाण्याचा तलाव गूढ बनला आहे
भारताच्या पश्चिम किनाऱ्यावरील हा एकमेव किल्ला आहे, जो कधीही शत्रूंनी जिंकला नव्हता. त्यात गोड पाण्याचा तलाव आहे. समुद्राच्या खाऱ्या पाण्याच्या मध्यभागी असूनही त्यात गोड पाणी येते. हे गोड पाणी कुठून येते, हे गूढ आजही कायम आहे. त्यात शाह बाबाची समाधीही आहे. Janjira fort owner अरबी समुद्रात वसलेला हा किल्ला समुद्रसपाटीपासून ९० फूट उंच आहे. हा किल्ला जंजिरा सिद्दिकींची राजधानी म्हणून इतिहासात प्रसिद्ध आहे. मुरुड-जंजिरा किल्ल्याचा दरवाजा भिंतींच्या आच्छादनाखाली बांधलेला आहे. जी किल्ल्यापासून काही मीटर अंतरावर गेल्यावर भिंतींमुळे दिसणे थांबते. यामुळेच शत्रू किल्ल्याजवळ येऊनही चकरा मारत असत आणि किल्ल्यात प्रवेश करू शकत नसत. Why Murud Janjira fort is famous
नंतर अहमदनगर सल्तनतीच्या ठाणेदाराने हा किल्ला रिकामा करण्यास सांगितल्यावर मच्छिमारांनी विरोध केला. त्यानंतर अहमदनगरचा सेनापती पीराम खान सैनिकांनी भरलेल्या तीन जहाजांसह व्यापारी म्हणून पोचला आणि त्याने किल्ला ताब्यात घेतला. पिराम खाननंतर अहमदनगर सल्तनतचा नवा सेनापती बुरहान खान याने लाकडी मेढेकोट किल्ला पाडून येथे दगडी किल्ला बांधला. Janjira Fort History in Marathi
नंतर अहमदनगर सल्तनतीच्या ठाणेदाराने हा किल्ला रिकामा करण्यास सांगितल्यावर मच्छिमारांनी विरोध केला. त्यानंतर अहमदनगरचा सेनापती पीराम खान सैनिकांनी भरलेल्या तीन जहाजांसह व्यापारी म्हणून पोचला आणि त्याने किल्ला ताब्यात घेतला. पिराम खाननंतर अहमदनगर सल्तनतचा नवा सेनापती बुरहान खान याने लाकडी मेढेकोट किल्ला पाडून येथे दगडी किल्ला बांधला. Who built Murud Janjira fort
किल्ला वास्तुकला
जंजिरा किल्ल्याची तटबंदी अतिशय मजबूत असून, एकूण तीन दरवाजे आहेत. दोन मुख्य दरवाजे आणि एक चोर दरवाजा. मुख्य दरवाजांपैकी एक राजापुरी गावाच्या दिशेने पूर्वेकडे उघडतो, तर दुसरा समुद्राच्या अगदी विरुद्ध दिशेने उघडतो. आजूबाजूला एकूण १९ बुरुज आहेत. प्रत्येक बुरुजामध्ये ९० फुटांपेक्षा जास्त अंतर आहे. किल्ल्याभोवती 500 तोफा ठेवल्याचा उल्लेखही काही ठिकाणी आढळतो. या तोफांपैकी कलाल बांगडी, लांडकासम आणि चावरी या तोफगोळ्या आजही पाहायला मिळतात. Murud Janjira information in English
गोड्या पाण्याचे तलाव
भारताच्या पश्चिम किनाऱ्यावरील हा एकमेव किल्ला आहे, जो कधीही शत्रूंनी जिंकला नव्हता. हा किल्ला 350 वर्ष जुना आहे. त्यात गोड पाण्याचा तलाव आहे. समुद्राच्या खाऱ्या पाण्याच्या मध्यभागी असूनही त्यात गोड पाणी येते. हे गोड पाणी कुठून येते, हे गूढ आजही कायम आहे. त्यात शाहबाबांची समाधीही आहे. अरबी समुद्रात वसलेला हा किल्ला समुद्रसपाटीपासून ९० फूट उंच आहे. हा किल्ला जंजिरा सिद्दिकींची राजधानी म्हणून इतिहासात प्रसिद्ध आहे. Murud Janjira fort architecture
कसे जायचे
मुरुडचे सर्वात जवळचे विमानतळ मुंबई विमानतळ आहे, जे 165 किमी अंतरावर आहे. सर्व प्रमुख शहरांमधून मुंबईला जाण्यासाठी उड्डाणे आहेत. येथून अलिबागला बसने जाता येते. तुम्हाला स्टेशनवरून अनेक राज्य परिवहन बसेस सहज मिळू शकतात.
जंजिरा किल्ल्याचे मालक कोण होते ? Who was the owner of Janjira fort ?
राजा रामराव पाटील हे जंजिरा बेटाचे पाटील आणि कोळी लोकांचे प्रमुख होते ज्यांनी 15 व्या शतकात कोळींना चाच्यांपासून दूर शांततेने राहण्यासाठी हे बेट स्थापन केले आणि/किंवा बांधले.
जंजिरा किल्ला कधी बांधला गेला ? When was Janjira fort built ?
हा किल्ला 1100 च्या सुरुवातीस स्थापित केला गेला आणि अॅबिसिनियन सिडिसने बांधला. वर्षानुवर्षे मुजुद जानिजिरा किल्ल्यावर मराठे, पोर्तुगीज आणि ब्रिटिशांनी आक्रमण केले. संपूर्ण काळातील अनेक हल्ल्यांऐवजी ते अजिंक्य राहिले आणि जंजिरा सल्तनत स्थापन करण्यात यशस्वी राहिले.
